ရခိုင်ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်ဖို့ အခက်အခဲရှိနေ

 ရခိုင်ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်ဖို့ အခက်အခဲရှိနေ

နီမင်းထွန်း

2020-11-30

Email storyComment on this storySharePrint story

ပုံနှိပ်ပါရှယ်ပါမှတ်ချက်ပေးပါအီးမေးလ်ပို့ရန်

ရခိုင်ပြည်နယ်က တိုက်ပွဲတွေကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်နိုင်နိုင်ဖို့ အစိုးရက စာရင်းတွေ စတင်ကောက်ယူနေပါတယ်။

ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူကတော့ ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်ဖို့ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ အခက်အခဲတွေကို သိရအောင် စာရင်းကောက်ယူနေတာဖြစ်ပြီး အခြေအနေသိရမှ ဘယ်လိုကူညီဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မလဲဆိုတာ ဆက်လက်ဆွေးနွေးရမယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလက စတင်ခဲ့တဲ့ စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေကြောင့် ဒီနေ့အထိ နှစ်နှစ်ဝန်းကျင်အတွင်း အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေရတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေးကို အစိုးရက စာရင်းတွေကို ဒီရက်ပိုင်းမှာ စတင်ကောက်ယူနေတာပါ။

စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကတော့ နေရပ်ကိုအမြန်ဆုံးပြန်ချင်နေကြမယ့် အမှန်တကယ် နေရပ်ပြန်နိုင်ဖို့က အခက်အခဲတွေ တော်တော်များများရှိနေပါတယ်။

ကျောက်တော်မြို့နယ် ညောင်ချောင်းစစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ခိုလုံနေတဲ့ တင်းမကြီးကျေးရွာက ဒေါ်မလှရီကတော့ နေအိမ်တွေမီးလောင်သွားတာကြောင့် ပြန်စရာအိမ်မရှိတော့ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။

“ကျွန်မတို့မှာ အိမ်ပြန်လို့တော့ မရဘူး။ အိမ်ပြန်လို့မရတာက ရွာမှာအိမ်လည်းမီးလောင်သွားပြီ။ အိမ်မရှိတော့ဘူး။ ဒီမှာစားဝတ်နေရေး ခက်ခဲပေမယ့် အိမ်ပြန်လို့ မရဘူး။ ကျွန်မတို့မှာ ဆုံးရှုံးသွားတာဆိုရင် တင်းမရွာတစ်လုံးမှာ ဆုံးရှုံးသွားတာအများကြီးပဲ။ ကျွန်မအတိုင်းအတာနဲ့ ပြောမယ်ဆိုရင် ကျွန်မမှာ နွား(၂၅)ကောင်ရှိတယ်။ စပါး နှစ်ထောင်ကျော်ရှိတယ်။ အိမ်ထဲမှာ အာလူးအမောင်း(၆၀)ရှိတယ်။ အပြင်မှာလည်း အာလူးစိုက်ထားတဲ့မြေ ဝါးပြန် ၄၀ ရှိသေးတယ်။ အိမ်ထဲမှာကျန်ခဲ့တဲ့ဟာ မပါသေးဘူး။ မုဆိုးမတစ်ယောက်အနေနဲ့ ဘဝကိုအဲဒီလောက်အထိ ဘဝကိုရုန်းကန်ခဲ့ရတာ။ သမီးကလည်း တက္ကသိုလ်ပထမနှစ် ကျောင်းတက်နေတာ။ ၈ တန်းကျောင်းသား တစ်ယောက်လည်းရှိသေးတယ်။ ကျွန်မရွာကိုပြန်သွားရင်လည်း မုဆိုးမတစ်ယောက်အနေနဲ့ ဘဝကို ဘယ်လို ရုန်းကန်ရမလဲ”

ဒီညောင်ချောင်း စစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ပလက်ဝမြို့နယ်က ကျေးရွာ(၆)ရွာနဲ့ ကျောက်တော်မြို့နယ်က ကျေးရွာ ၁၆ ရွာက စစ်ဘေးဒုက္ခသည် အိမ်ထောင်စု တစ်ထောင်ကျော်နဲ့ လူဦးရေ လေးထောင်ကျော် ခိုလှုံနေတာပါ။

အဲဒီအထဲမှာ တင်းမကြီး၊ အထက်တင်းမ၊ ပြိုင်းတိုင်း စတဲ့ကျေးရွာသုံးရွာကတော့ တစ်ရွာလုံး မီးရှို့ခံထားရတဲ့ ကျေးရွာတွေဖြစ်ပြီး မျောက်တောင်၊ သာစည်စတဲ့ ကျေးရွာတွေကတော့ နေအိမ်တချို့ မီးရှို့ခံလိုက်ရတဲ့ ရွာတွေဖြစ်တယ်လို့ အဲဒီရွာသားတွေက ပြောပါတယ်။

စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်ရင် အကြီးမားဆုံး အခက်အခဲနောက်တစ်ခုကတော့ မြေမြှုပ်မိုင်းနဲ့ တခြားမပေါက်ကွဲဘဲ ကျန်ရှိနေတဲ့ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေရဲ့ အန္တရာယ်ဖြစ်ပါတယ်။

တင်းမကြီးကျေးရွာက ထွက်ပြေးလာတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည် ဦးဦးစံသောင်းကလည်း မိုင်းအန္တရာယ်နဲ့ တခြားအန္တရာယ်တွေ ရှိနေသေးတာကြောင့် နေရပ်ကိုပြန်သွားဖို့ ကြောက်လန့်နေပါတယ်။

“ကျွန်တော်တို့မှာက နေရပ်ပြန်ဖို့ အခက်အခဲအများကြီးရှိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့မှာ အိမ်လည်းမရှိတော့ဘူး။ ပြီးတော့ ရွာနားမှာစစ်တပ်ရှိတော့ မိုင်းတွေကိုလည်း ကြောက်ရပါတယ်။ အန္တရာယ်တွေအမျိုးမျိုးကြောင့်လည်း ကျွန်တော်တို့ အိမ်ပြန်ရမှာကို ကြောက်နေရပါတယ်။ အမှန်တကယ်အေးချမ်းပြီး အားလုံးရှင်းရှင်းလင်းလင်းဖြစ်ရင် ကျွန်တော်တို့ အိမ်ပြန်ချင်ပါတယ်။ အခုက အန္တရာယ်များတယ်။ ပြီးတော့ သူတို့တွေလည်းရှိတယ်။ အသက်အန္တရာယ်နဲ့ နောက်တစ်ခေါက်ကြုံရမှာကိုလည်း ကျွန်တော်တို့ ကြောက်ရပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ အိမ်ပြန်မှာကို ကြောက်ရပါတယ်”

ဦးဦးစံသောင်းဟာ ရွာမှာသူပိုင်ဆိုင်တဲ့နေအိမ်နဲ့ စပါးတောင်းနှစ်ထောင်လောက် မီးလောင်ဆုံးရှုံးခဲ့တဲ့သူဖြစ်သလို တပ်မတော် စစ်ကြောင်းတစ်ခုက သံသယနဲ့ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခံခဲ့ရဖူးသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအတွေ့အကြုံကြောင့် တပ်မတော်သားတွေကို ကြောက်လန့်ပြီး အိမ်မပြန်ရဲဘူးဖြစ်နေတာပါ။

ညောင်ချောင်း စစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်း တာဝန်ခံ ကိုခိုင်မျိုးအောင်ကတော့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်ဖို့ အခက်အခဲတွေရှိနေပြီး အကူအညီတွေလိုအပ်နေသေးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

“ဆောင်းရာသီရောက်လာပြီဆိုတော့ ကလေးတွေနဲ့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေအတွက်ရော အကုန်လုံးအတွက်ပေါ့နော်။ ဆောင်းတွင်းအခါကျတော့ တအားချမ်းတဲ့အခါကျတော့ အနွေးထည်တွေ လိုတယ်ပေါ့နော်။ စောင်တွေလိုတယ်ပေါ့။ အဲဒီအပိုင်းတွေတော့ ရှိပါတယ်။ လိုအပ်ချက်တွေကတော့”

ရခိုင်ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့ ပြောခွင့်ရသူ စည်ပင်သာယာရေးဝန်ကြီး ဦးဝင်းမြင့်ကတော့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေရဲ့ အခက်အခဲနဲ့ပတ်သက်လို့ အချက်အလက် ကောက်ယူနေဆဲဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ အခက်အခဲကို ဖြေရှင်းရမယ့် အစီအစဉ်တွေနဲ့ပတ်သက်လို့ အချက်အလက်တွေ ကောက်ယူပြီးချိန်မှာ ဆက်လက်ဆွေးနွေးရဦးမယ်လို့ ဝန်ကြီး ဦးဝင်းမြင့်က ပြောပါတယ်။

“စာရင်းကောက်တယ်ဆိုတာက ပြန်ဖို့အခက်အခဲရှိတဲ့သူတွေကို ကောက်တာ။ ဘယ်လိုအခက်အခဲရှိနိုင်လဲ ဥပမာအားဖြင့် နေဖို့အတွက်နေရာတွေ မရှိတော့ဘူး။ စတဲ့ဟာမျိုးတွေ ရှိကောင်းရှိမယ်။ အဲဒီလိုလူတွေကို စာရင်းကောက်ခိုင်းထားတာ။ ဘယ်ရွာတွေက မီးလောင်တဲ့အထဲကို ပါသွားတယ်။ အဲဒီပါသွားတဲ့သူတွေထဲမှာ အခက်အခဲရှိလို့ရှိရင် ဘယ်လိုကူညီပေးလို့ရှိရင်ရနိုင်မလဲ။ ဒါကိုသိချင်လို့ စာရင်းကောက်တာ။ စာရင်းတွေက မရောက်သေး။ ရောက်လာမှပဲ အဲဒီစာရင်းတွေကိုကြည့်ပြီးတော့ စဉ်းစားလို့ရအောင်အတွက်၊ နောက်ကူညီဖို့အတွက် ဘယ်လိုအပ်ချက်တွေရှိနေတယ် ဒါတွေကိုစဉ်းစားပြီးတော့ လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့အတွက် အဲဒါကြောင့်မို့ စာရင်းကောက်ထားတာ”

အစိုးရက ဒုက္ခသည်တွေကို နေရပ်ပြန်ဖို့ စာရင်းကောက်ယူနေသလို ဒီလအတွင်း တိုက်ပွဲတွေ ငြိမ်သက်နေတာကြောင့် ဒုက္ခသည်တချို့ဟာ နေရပ်တွေကို ကိုယ့်အစီအစဉ်နဲ့ ကိုယ်ပြန်သွားတာလည်း ရှိပါတယ်။

နေရပ်တွေကို အပြီးပြန်သွားကြသူတွေရှိသလို စပါးရိတ်သိမ်းချိန်ဖြစ်တာကြောင့် ခေတ္တပြန်ပြီး စိုက်ပျိုးထားတာတွေကို သွားရောက်ရိတ်သိမ်းသူတွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။

နေရပ်ပြန်သွားသူ စုစုပေါင်း သုံးသောင်းဝန်းကျင်ရှိမယ်လို့ ဒုက္ခသည်အရေးကူညီသူတွေက ပြောပါတယ်။

တိုက်ပွဲတွေ ပြန်မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ အာမခံချက်ပေးနိုင်တဲ့ အခြေအနေမဟုတ်သေးဘဲ တိုက်ပွဲအတွင်း အသုံးပြုခဲ့တဲ့ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတွေ ရှင်းလင်းပြီးမှ ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်ရေးဟာ လုံခြုံစိတ်ချမှုရှိမှာလို့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်များအစည်းအရုံး REC က ဦးဇော်ဇော်ထွန်းက ပြောပါတယ်။

“သူတို့က တိုက်ပွဲတွေ မရှိလာတော့တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ပြန်ကြတယ်ပေါ့လေနော်။ အဲဒီလိုပဲ သူတို့က သူတို့ဒေသမှာဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေကိုအခြေခံပြီးတော့မှ စုံစမ်းတာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ တစ်ခုရှိတာကတော့ တိုက်ပွဲတွေရှိဆိုပေမယ့် တိုက်ပွဲတွေလုံးဝချုပ်ငြိမ်းသွားနိုင်တဲ့ အာမခံချက်ရှိတဲ့ အခြေအနေမျိုးတော့မဟုတ် သေးဘူးပေါ့။ နောက်တစ်ခုကကျတော့ သူတို့အတွက် အသက်အန္တရာယ်လုံခြုံမှုရှိသလား ဒါကိုစဉ်းစားရမယ်ပေါ့လေနော်။ စွန့်စားပြီးတော့မှ ဘယ်လိုအခြေအနေရှိရှိပြန်မယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့ ကျွန်တော်တို့ကစိတ်ပူတယ်ပေါ့လေနော်။ အထူးသဖြင့် မြေမြှုပ်မိုင်းအန္တရာယ်တို့ နောက်ပြီးအနီးအနားမှာ တိုက်ပွဲတစ်ခုခုဖြစ်လို့ ထိခိုက်မှာကို ကျွန်တော်တို့ စိုးရိမ်မှုတွေရှိတာပေါ့”

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေကြောင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည် နှစ်သိန်းကျော်ရှိနေကြောင်း ရခိုင်တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များအစည်းအရုံး REC က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

အစိုးရရဲ့စာရင်းတွေမှာတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်က မြို့နယ် ၁၁ ခုမှာ စစ်ဘေးဒုက္ခသည် ၉၈၄၆၇ ဦးရှိတယ်လို့ဖော်ပြထားပါတယ်။

https://www.rfa.org/burmese/news/rakhine-refugees-return-11302020054224.html